Oczy szeroko otwarte
Warto obserwować, jak wyglądają budynki, jak stoją w krajobrazie. Na obszarze całego regionu możemy wychwycić charakterystyczne cechy i podobieństwa.
Pewien spójny styl wykształcony przed wojną wciąż jest zauważalny w krajobrazie wsi:
- dach dwuspadowy, z reguły bez wystających okapów
- najczęściej budynki usytuowane szczytem do drogi, choć są sytuacje gdzie jest inaczej (wyjątek potwierdza regułę) - również charakterystycznie kształtowana zabudowa zagrody, odpowiednie położony budynek gospodarczy, ogrodzenie, rośliny itd.
- budynek na planie prostokąta
- kąt nachylenia połaci dachowej w granicach 350-500
- materiały i gabaryt zmieniały się w zależności od tego, jaki surowiec występował na danym obszarze (cegła, tynk, łupek, kamień wapienny, dachówka), materiały i sposób kształtowania elewacji zależały też od zamożności
Istnieją wsie „czerwone” (północno wschodnie rejony – wykończone z wielkim kunsztem), gdzie większość budynków jest licowanych cegłą. Istnieją wsie „białe”, z budynków tynkowanych i malowanych na biało. W okolicach góry św. Anny (Annabergu) częstym budulcem jest kamień wapienny. Spotykamy wykonane z niego domy, budynki gospodarcze, ogrodzenia, murki. Są rejony z łupkiem lub osiedla z fachwerkiem. Nie bez znaczenia jest więc, w której części regionu budujemy dom.
 |
| dostarczenie zdjęć Elżbieta Wijas-Grocholska |
Komentarz p. A. Balcerka na temat budowania w regionie:
„TK: Przyznam, że jako osoba silnie odczuwająca potrzebę ratowania tradycyjnego charakteru opolskiej wsi, nie rozumiem braku zainteresowania ideą uporządkowania jej wizerunku. Przecież „Opolski Dom” to wcale nie ograniczenie, ale niezły biznes dla projektanta, architekta wnętrz, architekta zieleni. W Jarnołtówku opolski dom może mieć dachówkę z łupka, w Gogolinie powinien być obudowany wapieniem, pod Kluczborkiem - z cegły murowany, w Murowie zawierać więcej elementów szklanych, w Górażdżach – betonu, a w Sławięcicach – niechaj będzie się wyróżniał, owszem, nasz śląski marmur. Do tego typowy, opolski ogród: winorośl, porzeczka, agrest, orzech włoski, leszczyna – jak to „piyrwyj boło”... Tylko – bardzo proszę – tylko nie tuja!
AB: „Opolski Dom” to samograj. Jeden pomysł rodzi następny... Marzę, by w takim kierunku poszła moja inicjatywa. Byśmy nie tylko uchronili nasz tradycyjny wiejski krajobraz, ale stworzyli na bazie tradycji dzieło współczesne. Aby powstały projekty proste, tanie, bo z powtarzalnymi elementami, oparte na wykorzystaniu miejscowych surowców i produktów, wówczas koszty transportu są niższe. Aby w każdej wsi stanął taki dom, a w nim swoje miejsce znalazła tradycyjna opolska rodzina. Marzę o tym, by na Opolszczyźnie nastała moda na „Opolski Dom”.”
 |
| dostarczenie zdjęć Elżbieta Wijas-Grocholska |
Problemy, zaniedbania, zniszczenia i błędy modernizacyjne
- brak świadomości, iż przestrzeń to dobro publiczne
- błędne MPZP, które niczego nie regulują – brak specjalistów (architektów, urbanistów, architektów krajobrazu) w zespołach, które tworzą plany
- brak edukacji architektonicznej
- brak konkursów – polityka przetargowa gdzie jedynym kryterium jest cena
- brak polityki długofalowej i świadomości samorządowców, że dobra przestrzeń w perspektywie czasu opłaca się również ekonomicznie - ściąga kapitał, mieszkańców, turystów (efekt Bilbao) i inwestorów, wzrastają ceny nieruchomości i komfort, w zabudowie rodzi się i trwa kultura oraz poczucie wartości (duma z własnej tożsamości lokalnych społeczności)
- mały prestiż i małe możliwości zawodu architekta, brak nadzoru nad wykonaniem, a co za tym idzie realizacje niezgodne z projektem - projekty często wykonywane po cenach dumpingowych nie mają szansy być na zadowalającym poziomie
- błędy modernizacyjne i niszczenie istniejącej zabudowy
_______________________________________________________________________________________
© Text by Józef Franczok, all rights reserved
ARTYKUŁY:
Irena Niedźwiecka-Filipiak (2009), Problematyka zachowania tradycyjnego wizerunku wsi opolskiej.
WEB:
wypowiedzi Elżbieta Wijas-Grocholskiej i Andrzeja Balcerka ze strony Stowarzyszenia Opolski Dom
WEB:
wypowiedzi Elżbieta Wijas-Grocholskiej i Andrzeja Balcerka ze strony Stowarzyszenia Opolski Dom
